- Katılım
- 15 Hzr 2024
- Mesajlar
- 80
Başlığın diğer işleri için Nasreddin Hoca (anlam kaydı) sayfasına bakınız.
Nasreddin Hoca
Nasreddin Hoca'yı temsil eden 17. yüzyıla ait bir maket
Doğum Nasrüddin Nusrat
1208
Hortu, Sivrihisar, Eskisehir, Anadolu Selçuklu Devleti
Ölüm 1284 (75-76 yaşlarında)
Akşehir, Konya, Anadolu Selçuklu Devleti
Defin yeri Nasreddin Hoca Türbesi, Akşehir, Konya, Türkiye
38.356944°K 31.4028799°D
Milliyet Türk
Din İslam
Çocuklar(lar) Dürrü Melek, Fâtıma, Ömer
Ebeveyn(ler) Abdullah, Sıdıka
UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirası
Ülke
Azerbaycan
Kazakistan
Kırgızistan
Tacikistan
Türkiye
Türkmenistan
Özbekistan
Kaynak 01705
Bölge Avrupa ve Kuzey Amerika
Tescil geçmişi
Test 2022 (17. oturum)
Geleneğe göre kardeşlerinin adı Abdullah, kızlarından birinin adı Fâtıma olarak kabul edilmekle birlikte yeni gezilerinde akrabalarının adının Şemseddin, Fâtıma olarak bilinen kızının adınınsa Hatun olduğu ileri sürülmüştür.[1]
Nasreddin Hoca (Osmanlıca: نصر الدین خوجه; 1208, Hortu - 1284, Akşehir), Anadolu Selçuklu Devleti döneminde, Hortu ile Akşehir tarihinde yaşamış olan efsanevi kişi ve mizah kahramanıdır.
Tipik olarak hazırcevap ve mizah anlayışını elinde bulunduran bir bilge olarak yansıtılan hikâyelerle tanımlanan Nasreddin Hoca'nın teknikleri yaşayıp yaşanmadığı, yaşanmış da gerçek yeteneklerin ne olduğuna dair tartışmalarla birlikte, gerçek bir tarihî kişiliğiyle bazı belgeler de bulunmaktadır. Bu belgelerden edinilen bilgilere göre, 1208 yılında Akşehir'in Hortu köyünde doğan Nasreddin Hoca burada temel eğitimini takiben Sivrihisar'da medresede eğitim görmüş ve babasının ölüm üzerine döndüğü memleketinde köy imamlığı hizmeti üstlenmiştir. Nasreddin Hoca, bir süre sonra dönem tasavvufi düşüncesini aktaran Akşehir'e göç ile Mahmûd-ı Hayrânî'nin dervişi olarak Mevlevîlik, Yesevîlik veya Rufâilik usulleri mensupları olmuştur. Akşehir'de mülki masraflar üstlenen ve aynı zamanda Akşehir'deki bölgelerde de kısa süreli bulunup bulunmadığı Nasreddin Hoca, 1284'te yine Akşehir'de ölerek günümüzdeki Nasreddin Hoca Türbesi'ne gömülmüştür.
Nasreddin Hoca'nın, adına anlatılan hikayeler ile efsaneleşmiş, ölümüyle aynı yüzyıl içerisinde ortaya çıkmış ve Nasreddin Hoca adına eklenen yazılan anlatılar yüzyıllar boyunca yönlendirilen sayılardan binlere kadar ortaya çıkmıştır. Genel olarak hazırlanmış bir bilgin olarak aksettirildiği hikâyelerin yanı sıra Nasreddin Hoca'nın manasız sözlerini söyleyen, akıldan noksan birisi olarak sunulduğu ve hikâyeleri barındıran farklı kişilik özellikleri de bulunmaktadır. Ermiş bir bilgiden saçma sözler sarf eden bir deliye kadar birçok farklı kişilik özelliği bulunduran bu hikâyenin çeşitlendirilmesinin, anonim anlatıların da içinde Nasreddin Hoca adına böyle olabileceği ihtimali ile açıklanmaktadır. Günümüzde bibliyografik bir değeri bulunan Nasreddin Hoca'nın kayıtlı kültürün bilinen en eski anlatısına, 1480 yılında telif edilen Saltuknâme'de rastlanmakla birlikte, Povest o Hoce Nasreddine serisi 1.5 milyon ile on yıl kadar en fazla satışı yapılan Nasreddin Hoca toplanmasıdır. Bu eserlerden derlenen bölümler, elde edilen mesajlar, özellikler ve mitolojik unsurlar gibi farklı bağlamlarda incelenmiş ve birçok ülkede eğitim ve öğretimde kullanılmaktadır.
Yeni doğan bir kayıtlı bebek bağının türbesine gömülmesi, yeni evlilerin ilk olarak türbesini ziyaret etmesi gibi halk inanışlarında yer edinen Nasreddin Hoca'ya günlük hikayeler, Türk halklarının yanı sıra Araplar, Bulgarlar, Çinliler, Farslar, Macarlar, Ruslar gibi farklı toplumlarda da yer edinmiş olup olmadığı Naara Suoks, Jiyrenşe Şeşen gibi yerel kahramanların anlatımları ile iç içe geçmiş bir hâldedir. Geniş bir bakımı alana tedavisine bağlı olarak sanat ve kültür alanlarında Nasreddin Hoca'ya süt çokça eser verilmiştir. Bunların arasında 1775-1782 yılları arasında yazılan Nasreddin Hoca'nın Mansıbı, bilinen ilk tiyatro oyunu; 1939'da gösterime giren Nastradin Hoca ve Hitar Petar da, bilinen ilk filmdir. Ayrıca 1996 yılı UNESCO tarafından Nasreddin Hoca Yılı olarak kutlanmış ve 2022 yılında da somut olmayan kültürel miras olarak tasdik edilmiştir.[2]
Nasreddin Hoca
Nasreddin Hoca'yı temsil eden 17. yüzyıla ait bir maket
Doğum Nasrüddin Nusrat
1208
Hortu, Sivrihisar, Eskisehir, Anadolu Selçuklu Devleti
Ölüm 1284 (75-76 yaşlarında)
Akşehir, Konya, Anadolu Selçuklu Devleti
Defin yeri Nasreddin Hoca Türbesi, Akşehir, Konya, Türkiye
38.356944°K 31.4028799°D
Milliyet Türk
Din İslam
Çocuklar(lar) Dürrü Melek, Fâtıma, Ömer
Ebeveyn(ler) Abdullah, Sıdıka
UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirası
Ülke
Azerbaycan
Kazakistan
Kırgızistan
Tacikistan
Türkiye
Türkmenistan
Özbekistan
Kaynak 01705
Bölge Avrupa ve Kuzey Amerika
Tescil geçmişi
Test 2022 (17. oturum)
Geleneğe göre kardeşlerinin adı Abdullah, kızlarından birinin adı Fâtıma olarak kabul edilmekle birlikte yeni gezilerinde akrabalarının adının Şemseddin, Fâtıma olarak bilinen kızının adınınsa Hatun olduğu ileri sürülmüştür.[1]
Nasreddin Hoca (Osmanlıca: نصر الدین خوجه; 1208, Hortu - 1284, Akşehir), Anadolu Selçuklu Devleti döneminde, Hortu ile Akşehir tarihinde yaşamış olan efsanevi kişi ve mizah kahramanıdır.
Tipik olarak hazırcevap ve mizah anlayışını elinde bulunduran bir bilge olarak yansıtılan hikâyelerle tanımlanan Nasreddin Hoca'nın teknikleri yaşayıp yaşanmadığı, yaşanmış da gerçek yeteneklerin ne olduğuna dair tartışmalarla birlikte, gerçek bir tarihî kişiliğiyle bazı belgeler de bulunmaktadır. Bu belgelerden edinilen bilgilere göre, 1208 yılında Akşehir'in Hortu köyünde doğan Nasreddin Hoca burada temel eğitimini takiben Sivrihisar'da medresede eğitim görmüş ve babasının ölüm üzerine döndüğü memleketinde köy imamlığı hizmeti üstlenmiştir. Nasreddin Hoca, bir süre sonra dönem tasavvufi düşüncesini aktaran Akşehir'e göç ile Mahmûd-ı Hayrânî'nin dervişi olarak Mevlevîlik, Yesevîlik veya Rufâilik usulleri mensupları olmuştur. Akşehir'de mülki masraflar üstlenen ve aynı zamanda Akşehir'deki bölgelerde de kısa süreli bulunup bulunmadığı Nasreddin Hoca, 1284'te yine Akşehir'de ölerek günümüzdeki Nasreddin Hoca Türbesi'ne gömülmüştür.
Nasreddin Hoca'nın, adına anlatılan hikayeler ile efsaneleşmiş, ölümüyle aynı yüzyıl içerisinde ortaya çıkmış ve Nasreddin Hoca adına eklenen yazılan anlatılar yüzyıllar boyunca yönlendirilen sayılardan binlere kadar ortaya çıkmıştır. Genel olarak hazırlanmış bir bilgin olarak aksettirildiği hikâyelerin yanı sıra Nasreddin Hoca'nın manasız sözlerini söyleyen, akıldan noksan birisi olarak sunulduğu ve hikâyeleri barındıran farklı kişilik özellikleri de bulunmaktadır. Ermiş bir bilgiden saçma sözler sarf eden bir deliye kadar birçok farklı kişilik özelliği bulunduran bu hikâyenin çeşitlendirilmesinin, anonim anlatıların da içinde Nasreddin Hoca adına böyle olabileceği ihtimali ile açıklanmaktadır. Günümüzde bibliyografik bir değeri bulunan Nasreddin Hoca'nın kayıtlı kültürün bilinen en eski anlatısına, 1480 yılında telif edilen Saltuknâme'de rastlanmakla birlikte, Povest o Hoce Nasreddine serisi 1.5 milyon ile on yıl kadar en fazla satışı yapılan Nasreddin Hoca toplanmasıdır. Bu eserlerden derlenen bölümler, elde edilen mesajlar, özellikler ve mitolojik unsurlar gibi farklı bağlamlarda incelenmiş ve birçok ülkede eğitim ve öğretimde kullanılmaktadır.
Yeni doğan bir kayıtlı bebek bağının türbesine gömülmesi, yeni evlilerin ilk olarak türbesini ziyaret etmesi gibi halk inanışlarında yer edinen Nasreddin Hoca'ya günlük hikayeler, Türk halklarının yanı sıra Araplar, Bulgarlar, Çinliler, Farslar, Macarlar, Ruslar gibi farklı toplumlarda da yer edinmiş olup olmadığı Naara Suoks, Jiyrenşe Şeşen gibi yerel kahramanların anlatımları ile iç içe geçmiş bir hâldedir. Geniş bir bakımı alana tedavisine bağlı olarak sanat ve kültür alanlarında Nasreddin Hoca'ya süt çokça eser verilmiştir. Bunların arasında 1775-1782 yılları arasında yazılan Nasreddin Hoca'nın Mansıbı, bilinen ilk tiyatro oyunu; 1939'da gösterime giren Nastradin Hoca ve Hitar Petar da, bilinen ilk filmdir. Ayrıca 1996 yılı UNESCO tarafından Nasreddin Hoca Yılı olarak kutlanmış ve 2022 yılında da somut olmayan kültürel miras olarak tasdik edilmiştir.[2]